Wodór przyszłością Wielkopolski

Weź głęboki oddech. Czujesz? To powietrze nie pachnie świeżością. Pieką Cię oczy i szczypie w nosie? To dioksyny, tlenek i dwutlenek węgla, dwutlenek siarki, tlenki azotu, ołów, pyły węglowe i ozon troposferyczny. Wymieniać dalej? Nie, to spójrz w górę. Szara mgła przesłania błękit nieba? To smog, ciężki jak… smok. Zastanawiasz się, czy tak już będzie zawsze? Czy postęp cywilizacyjny musi zanieczyszczać powietrze i degradować środowisko? Nie musi. Za to my musimy zmienić wiele. Dla klimatu, dla siebie, dla naszych dzieci i dla rozwoju. I to szybko. Przed nami sporo wyzwań i jeszcze więcej pracy, na szczęście wiemy, co trzeba zrobić. Bo choć dekarbonizacja Polski brzmi nieprawdopodobnie, to jest ona jak najbardziej realna. Zapytasz: czym zastąpić węgiel? Odpowiedź jest prosta: wodorem.

Dekarbonizacja – wyzwanie na kolejne dekady

Do 2050 roku kraje Unii Europejskiej – zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem – mają osiągnąć zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych netto. To oznacza znaczące ograniczenie lub całkowite zaprzestanie wykorzystywania paliw kopalnych do celów energetycznych. Dekarbonizacja polskiej gospodarki jest nieunikniona, zwłaszcza, że jesteśmy jednym z krajów UE o najwyższym (i stale rosnącym) udziale paliw kopalnych w miksie energetycznym (dziś to 70 procent udziału, przy 14 procentach udziału węgla w Europie). Stąd przed Polską, kolejne, ogromne wyzwanie w ramach trwającej już transformacji energetycznej.

W 2020 roku Zarząd Województwa Wielkopolskiego zatwierdził Regionalną Strategię Innowacji dla Wielkopolski 2030, której najważniejszym celem jest rozwój gospodarki zeroemisyjnej ze szczególnym uwzględnieniem wodoru. Nawiązując do polityk europejskich związanych z niskoemisyjnością, zielonymi inwestycjami oraz dążeniem do neutralności klimatycznej, Samorząd Województwa Wielkopolskiego podejmuje kompleksowe działania na rzecz bezpieczeństwa i efektywności energetycznej – od poszukiwania nowych źródeł energii i sposobów ich wykorzystania, przez zwiększenie efektywności energetycznej, po bezpieczne i efektywne dostarczanie jej do przemysłu i gospodarstw domowych, aktywnie włączając się w globalny łańcuch wartości gospodarki wodorowej, stymulując powstawanie lokalnych kompetencji wytwórczych w obszarze infrastruktury, produktów i usług.

– To właściwy czas, żeby działać, ponieważ przyszłość już tu jest. Dynamika procesów dochodzenia do technologii opartej na wodorze wydaje się przyspieszać. Widzimy, jak rozwija się w innych krajach Europy i świata. Wyznaczyliśmy już odpowiedni kierunek i budujemy potencjał, by w pełni wykorzystać nasze zasoby – mówi Marek Woźniak, marszałek województwa wielkopolskiego.

Stąd między innymi przyjęcie w grudniu 2021 roku „Polskiej Strategii Wodorowej do roku 2030 z perspektywą do roku 2040” powinno przyczynić się do zwiększenia dynamiki rozwoju gospodarki na szczeblu centralnym oraz regionalnym. W tym celu powstała także Strategia na rzecz neutralności klimatycznej Wielkopolska Wschodnia 2040.

Wielkopolska Dolina Wodorowa – to nasz cel!

Wielkopolska jako jeden z pierwszych regionów w Polsce podjął działania w obszarze budowy regionalnego ekosystemu wodorowego. Już od 2018 roku uczestniczy w poszukiwaniu partnerów w kraju i za granicą zaangażowanych w promocję i rozwój technologii opartych na zastosowaniu wodoru, stwarzając tym samym możliwość pozyskania wiedzy i budowania kompetencji w obszarze gospodarki wodorowej. Delegacje złożone z przedstawicieli władz regionu, instytucji nauki oraz przedsiębiorców odwiedziły m.in. Japonię, Niemcy, Hiszpanię, Australię i Niderlandy, by zobaczyć jak w praktyce wygląda korzystanie z energii odnawialnej.

– Chcemy zmierzać w głównym nurcie Zielonego Ładu, który Unia Europejska przyjęła jako kierunek mający pozwolić nam i przyszłym pokoleniom przeżyć na kuli ziemskiej, bo zagrożenie klimatyczne jest jednoznaczne i coraz rzadziej kwestionowane. Ale aby być w tym głównym nurcie, należy być otwartym na nowe rozwiązania i starać się uzyskać maksimum rzetelnej wiedzy. Mam wrażenie, że jesteśmy na dobrej drodze, żeby odnaleźć się w tym wyścigu – uważa marszałek Marek Woźniak.

Pomóc w tym ma, powstała w grudniu 2019 roku, Wielkopolska Platforma Wodorowa, której zadaniem jest wielopłaszczyznowa, międzyśrodowiskowa współpraca Samorządu Województwa Wielkopolskiego z biznesem, nauką, samorządami lokalnymi oraz organizacjami pozarządowymi. Zrzeszająca, w tej chwili, ponad sto osób platforma ma wspólny cel: połączyć i wykorzystać swój potencjał na rzecz budowy nisko i zeroemisyjnej gospodarki. Mobilność zasilana wodorem, możliwości biznesowe związane z wykorzystaniem wodoru, ramy legislacyjne funkcjonowania rynku wodorowego w Polsce oraz sposoby lokalnego wsparcia rozwoju branży wodorowej to główne zagadnienia nad którymi pracują.

5 lipca 2021 roku, z inicjatywy marszałka Marka Woźniaka, podpisano Deklarację o woli powołania Wielkopolskiej Doliny Wodorowej, która pozwoli wzmocnić pozycję Wielkopolski, jako istotnego gracza w nowotworzonym przemyśle wodorowym. Tym samym w rozwój gospodarki wodorowej w regionie zaangażowane są: Województwo Wielkopolskie, miasta: Kalisz, Konin, Leszno, Ostrów Wielkopolski, Piła, Poznań, Politechnika Poznańska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu. A także SOLARIS BUS & COACH Sp. z o.o. i Zespół Elektrowni Pątnów-Adamów-Konin S.A. Współpracują z nimi pełnomocnik Zarządu Województwa Wielkopolskiego ds. restrukturyzacji Wielkopolski Wschodniej oraz Wielkopolska Rada Trzydziestu.

Pierwsze wodorowe autobusy w Koninie, potem w Poznaniu

W grudniu 2021 roku ZE PAK S.A. otrzymał pozwolenie na prowadzenie instalacji do spalania paliw i produkcji wodoru. Jest to pierwsze pozwolenie tego typu wydane w Wielkopolsce. Decyzję w tej sprawie podjął Marszałek Województwa Wielkopolskiego. Zintegrowane pozwolenie dotyczy prowadzenia instalacji do spalania paliw oraz produkcji wodoru. Urządzenia są zlokalizowane na terenie Elektrowni Konin. – Gratuluję naszemu pionierowi podjęcia działań w tym zakresie i trzymam kciuki za szybką realizację wodorowych planów. Zawsze jest tak, że innowacyjne zmiany wielokrotnie przyspieszają, gdy pojawia się pierwsza realizacja. To taki żywy dowód, że można. Wodór to nasza przyszłość energetyczna. Mamy szansę dogonić inne kraje, które wodór wykorzystują w życiu codziennym – mówił wówczas Jacek Bogusławski, członek Zarządu Województwa Wielkopolskiego.

Już w lipcu tego roku, ulicami Konina jeździć będzie pierwszy w Polsce autobus wodorowy Solaris Urbino 12 Hydrogen wykorzystywany w komunikacji miejskiej. Zasilać go będzie wodór wyprodukowany przez grupę ZE PAK S.A. Umowę na jego dzierżawę przez cztery lata podpisały władze miasta w ubiegłym roku. Zamówiony autobus zostanie też wyposażony w dodatkowy magazyn energii elektrycznej – baterię Solaris High Power.

Także Poznań potwierdził dostawę autobusów miejskich napędzanych wodorowym ogniwem paliwowym. MPK ogłosiło przetarg na zakup 22 takich autobusów. Mają pojawić się w mieście do 15 grudnia 2023 roku.

H2 Wielkopolska: wodorowe projekty i targi w Poznaniu

W ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2021 (WRPO 2014+), Urząd Marszałkowski prowadzi dwa projekty w obszarze tematyki wodorowej. Pierwszy z nich „Gospodarna 2050 – H2Wielkopolska” realizowany przez Departament Gospodarki stanowi nowatorskie przedsięwzięcie w skali kraju. Jego celem jest wzmocnienie konkurencyjności wielkopolskich przedsiębiorstw na arenie międzynarodowej, dzięki stworzeniu regionalnego ekosystemu gospodarki niskoemisyjnej. W ramach tego projektu przeprowadzono audyty wodorowe i doradztwo ekspertów ds. technologii i rynku wodorowego dla wybranych w drodze konkursu 20 małych i średnich firm z Wielkopolski.

Drugi projekt „Budowa systemu wsparcia wysokiej jakości projektów B+R+I, w szczególności rozwijających technologie nisko i zeroemisyjne, ze szczególnym uwzględnieniem wodoru (w skrócie BSW-H2)” ma podnieść konkurencyjność wielkopolskich firm i instytucji sektora nauki poprzez wsparcie w prowadzeniu i wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań z obszaru technologii nisko i zeroemisyjnych.

Samorząd Województwa Wielkopolskiego wspólnie z Międzynarodowymi Targami Poznańskimi, jest gospodarzem targów H2POLAND, które odbędą się 17 i18 maja w Poznaniu. Wydarzenie będzie platformą wymiany eksperckiej wiedzy podczas konferencji i debat połączonych z ekspozycją najnowszych rozwiązań poświęconych nisko i  zeroemisyjnej gospodarce. Szczegółowy program dostępny jest na stronie: www.h2poland.com.pl.

16 maja w siedzibie Urzędu Marszałkowskiego w Poznaniu planowane jest spotkanie marszałków województw, w których zostały ogłoszone doliny wodorowe (województwa: dolnośląskie, małopolskie, mazowieckie, podkarpacie, pomorskie, śląskie, wielkopolskie). Jego celem jest wymiana doświadczeń, określenie możliwości współpracy oraz identyfikacja wyzwań, które nadal stoją przed samorządami w drodze ku neutralności klimatycznej i budowie gospodarki wodorowej w Polsce.

artykuł ukazał się 6.05.2022 na łamach Dziennik Gazeta Prawna